Rus aşısının Türkiye’deki üretim anlaÅŸmasını yapan firma yetkilisi DHA’ya konuÅŸtu
|anlattı.Rusya DoÄŸrudan Yatırım Fonu (RDIF), ‘Sputnik V’ aşısının Türkiye’de üretilmesi için önde gelen bir Türk ilaç ÅŸirketiyle anlaÅŸma imzaladığını açıkladı. Rus aşısının Türkiye’de üretimi ve Türkiye üzerinden gerekirse çevre ülkelere de ihracatı için RDIF ile masaya oturan VisCoran İlaç Sanayii A.Åž. Yönetim Kurulu BaÅŸkanı, DHA’ya konuÅŸtu. 20 yıldır saÄŸlık sektöründe yer aldıklarını söyleyen ve aynı zamanda İstanbul Ticaret Odası Meclis BaÅŸkanı, TOBB Yönetim Kurulu Üyesi ve Terra İlaç ile Myfarma İlaç Yönetim Kurulu BaÅŸkanı da olan Öztürk Oran, aşının iki ülke arasındaki teknoloji transferinin ardından, ülkemizde milyonlarca doz üretilebileceÄŸi müjdesini verdi.Rus aşısı Sputnik V için hali hazırda 40 ülkenin daha talepte bulunduÄŸunu vurgulayan Oran, görüşmelerin aslında 9 ay önce baÅŸladığını anlatarak ’20 yılı aÅŸkın bir süredir saÄŸlık sektöründeyim. İlaç üretiyoruz. Pandemi baÅŸladığı zaman ben de ne yapabilirim, insanlığın içinde olduÄŸu bu durumun neresinde olabilirim, nasıl bir katkı yapabilirim diye düşünerek Nisan ayında bir çalışma içerisine girdim. AraÅŸtırma yaptık ve aşının daha etkili olacağına inanarak Ruslarla görüşmeye baÅŸladık’ dedi.’GÖRÜŞMELER NİSAN AYINDA BAÅžLADI AÄžUSTOS’TA MASAYA OTURDUK’O tarihlerde henüz yerli ve milli aşının gündemde olmadığını söyleyen Oran, ‘Rusya ile görüşmelerimiz devam etti. Temmuz’da belli bir noktaya geldi. 16 AÄŸustos’ta da sonuç verdi ve Rusya Yatırım Fonu BaÅŸkanlığı (RDIF) ile burada, ülkemizde bir anlaÅŸma imzaladık. Ruslarla bu aşıyı Türkiye’de birlikte üretebilmek için, bütün belgeleri, bilgileri, orada yapılan bütün çalışmaların verilerini bize ulaÅŸtırdılar. Biz de bunları Türkiye Cumhuriyeti SaÄŸlık Bakanlığımıza intikal ettirdik. Onlar da çalışmalarını yaptılar’ diye konuÅŸtu. İmzaların atılmasıyla beraber eksik kalan prosedürlerin tamamlanması için halen çalışmaların sürdürüldüğünü belirten Oran, sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Åžu anda üretimle ilgili Bakanlıktaki süreçleri tamamlama noktasına gelmiÅŸ durumdayız. Üretim tesisleri için görüştüğümüz firmalar var. Sonuçta bu aşı bu ülkede üretilecek ve hem ülkemizde hem de fazlası buradan baÅŸka ülkelere ihraç edilecek. Bizim için çok önemli, neticede teknoloji transferi Rusya’dan olsa bile aşı Türkiye’de üretilecek ve aynı zamanda yerli bir aşı olacak bir anlamda. Burada üretilip Avrupa ülkelerine ve talep olan diÄŸer ülkelere ihraç edilecek. Ülkemiz için de insanlık için de iyi bir geliÅŸme olacak.”12 ÜLKEDE KULLANIM ONAYI ALDI, 40 ÜLKE DAHA SIRADA’Aşının Faz 3 çalışmasının 44 bin kiÅŸide yapıldığını belirten Oran, ‘Faz 3 sonuçları bize de ulaÅŸtı. Gayet iyi sonuçlar çıktı. Bu aşı ile Rusya’da ÅŸimdiye dek 1,5 milyondan fazla insan aşılandı. Yaklaşık 12 ülkede de, içerisinde AB ülkesi olan Macaristan ile Sırbistan da olmak üzere, BirleÅŸik Arap Emirlikleri gibi ülkelerde tescil edildi. Toplantılarımızdan birine 40 ülke dahil oldu. Yani 40 ülke daha kendi ülkesinde bu aşıyı ruhsatlandırmak istiyor. Belki daha fazla ülkede hem kullanılacak, hem de bazı ülkelerin de bizim gibi üretim için görüşmeleri var Rusya’yla’ dedi.’ÜRETİM KAPASİTESİNDE SORUN YAÅžAYACAÄžIMIZI DÜŞÜNMÜYORUM’Üretim kapasitesinde bir problem yaÅŸanmayacağını düşündüklerini açıklayan Öztürk Oran, ‘Türkiye’de aşı üretebilecek farklı firmalar var. Yüksek kapasitede üretim talebi olursa farklı firmaları da devreye sokup onların da üretimi artırmada katkı saÄŸlayacaklarına inanıyoruz. Onlar (Rusya) ne kadar (üretim) talep edecek, ülkemizin de ne kadar ihtiyacı var, bunlar ileriki günlerde belli olacak konular. Åžu anda bir ÅŸey söylemek mümkün deÄŸil’ ÅŸeklinde konuÅŸtu. Aşıları ülkelere göre kıyaslamanın da doÄŸru olmadığını söyleyen Oran, sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Åžu ana kadar çıkmış olan aşılar içerisinde Çin aşısı geleneksel aşı. Rus aşısının da 20 yıllık araÅŸtırma geçmiÅŸi var. Ebola hastalığı için yapılan bir çalışmanın sonucu. DiÄŸer aşılar da mesela UÄŸur Åžahin Bey’in ürettiÄŸi, Pfizer aşısı, yine Astra Zeneca aşısı hepsi bu salgınla mücadelede bir anlam ifade ediyor. Çin aşısı, Rus aşısı, İngiliz aşısı diye ayrıma düşmeye gerek yok. Her birinin zaten Dünya SaÄŸlık Örgütü ya da kendileri tarafından da ne kadar baÅŸarı saÄŸladığı zaten kamuoyuna açıklanıyor. Åžu aşı bundan daha üstündür, demek yersiz olur.”ÖN İNCELEMELER YAPILDI AMA TİTCK TARAFINDAN TEKRAR DETAYLI İNCELENECEK’Türkiye’nin Sputnik V’in Faz 3 çalışmalarına dahil olmadığını ancak aşının 44 bin kiÅŸilik Faz 3 çalışmasına Rusya, Brezilya, Endonezya gibi ülkelerin katıldığını belirten Oran, ‘Zaten Rusya’da da 1 milyon 500 binden fazla insan aşılandı. Burada Faz 3 çalışmasına belki de ihtiyaç kalmadı ama saÄŸlık otoritelerimiz nasıl uygun görürse biz ona göre hareket edeceÄŸiz. Bu aşıyla ilgili ön incelemeler yapıldı ama tekrar detaylı incelemeler de yapılacak. Neticede bu aşı Türkiye’de Acil Kullanım İzni alacak. Aynı zamanda ruhsatını da alacak, ondan sonra insanlara uygulanacak. Rusya’da da üretilse, burada da üretilse SaÄŸlık Bakanlığı TİTCK onayı olmadıkça bu aşının insanlara uygulanmasını ne biz isteyebiliriz ne de Bakanlık bunu uygun görür. Mutlaka ruhsat almak zorunda’ dedi.TÜRKİYE’DE AÅžI ÜRETİMİ YAPABİLECEK GMP ONAYLI 4 TESİS VAR’Türkiye’de, aşı üretimi için gerekli olan ve uluslararası geçerliliÄŸi bulunan iyi üretim sertifikasyonu ‘GMP (Good Manufacturing Practices’ onayına sahip çeÅŸitli firmalar olduÄŸunun altını çizen Öztürk Oran, sözlerini şöyle noktaladı: ‘Gerek tesisinin GMP’si gerekse aşı üretimi için GMP almış olan, hatta (endüstriyel düzeyde üretim için gerekli olan) biyoreaktörleri olan firmalar da var. Dolum tesisleri var, aşı üretiminde artık bir problem olmaz Türkiye’de. Belki biraz gecikti, zaman aldı bu süreç ama herkes tedbirlerini aldı. Halihazırda 4 firma aşı üretebilecek GMP onaylı tesislere sahip. Ne kadar aşı üretecekse, sipariÅŸler alındığı zaman, hepsi buna uygun kapasitede üretime baÅŸlayabilir. 3 vardiya çalıştırırsınız, üretim kapasitesini üç katına çıkarırsınız. Talep ve ihtiyaç olduÄŸu sürece problem olmaz. Gerekirse üretim yerleri birkaç vardiya çalıştırılır ve istenilen dozu üretilebilirler. Rusya’dan Türkiye’ye aşının teknoloji transferi yapılacak. Ondan sonra da deneme üretimleri baÅŸlayacak. Gerekli inceleme ve onaylardan sonra da normal üretime geçilecek. Ruslar aşının teknolojisini sözleÅŸmemiz gereÄŸi Türkiye’ye vereceklerini taahhüt etmiÅŸ oldu. Türkiye de hangi tesiste olacaksa, Rus teknolojisi ile orada üretilecek. Åžu anda Çin aşısı vatandaÅŸlarımıza ücretsiz uygulanıyor. Bu aşıyla ilgili karar da SaÄŸlık Bakanlığımız nasıl uygun görecekse ona göre verilecek. Bu süreçlerden geçmek gerçekten çok kolay deÄŸil. Zorlu bir süreçten geçtik. Sık sık Rusya tarafıyla pandemi de olduÄŸu için çok zor koÅŸullarda bir araya gelebildik. Daha çok Zoom toplantılarıyla görüşebildik. 50’nin üzerinde Zoom toplantısı yaptık. Her toplantıya karşı taraftan üst düzey 8-10 kiÅŸi katıldı. Onlar da Türkiye’yi merak ettikleri için çok ilgi duyuyorlar, biz de bu aşıyı ülkemize nasıl getirebiliriz, diye gerçekten yoÄŸun bir çalışmayla bu aÅŸamaya getirdik.’İŞBİRLİĞİNİ BAKAN MEVLÜT ÇAVUÅžOÄžLU DUYURMUÅžTURusya DoÄŸrudan Yatırım Fonu’nun (RDIF), Türkiye’yle yapılan anlaÅŸma neticesinde üretim için teknoloji transferinin baÅŸladığını duyurmasıyla yeniden gündeme gelen Kovid aşısı Sputnik V’in, Rusya’nın yanı sıra Belarus, Arjantin, BirleÅŸik Arap Emirlikleri, Macaristan, Sırbistan, Bolivya, Cezayir, Filistin, Venezüella, Paraguay ve Türkmenistan’da da tescil edildiÄŸi bildirilmiÅŸti. GeçtiÄŸimiz günlerde ise Rus basınında aşının AB’de tescil edilmesine yönelik Avrupa İlaç Ajansı EMA’ya baÅŸvurulduÄŸu duyuruldu. Sputnik V, Rusya dışında ilk olarak Hindistan’da üretilmeye baÅŸlandı. Rusya, Hindistan’ın ardından Güney Kore, Çin, Brezilya, Belarus ve Kazakistan’la da üretim anlaÅŸmasına varmıştı. Türkiye, aşının üretileceÄŸi yedinci ülke olacak. RDIF’e göre, bugüne kadar 50’den fazla ülke 1,2 milyar doz Sputnik V aşısı için talepte bulundu. DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile 29 Aralık 2020’de gerçekleÅŸtirilen ortak basın toplantısında ‘Sayın Putin, Sputnik-V ile ilgili CumhurbaÅŸkanımıza telefonda bir teklifte bulununca, hemen CumhurbaÅŸkanımız SaÄŸlık Bakanı’mıza talimat verdiler. Onun neticesinde kurumlarımız arasında mutabakat zaptı imzalandı. Bu iÅŸ birliÄŸinin amacı sadece aşı tedariÄŸi deÄŸil, ortak aşı üretimidir’ ÅŸeklinde açıklama yapmıştı. SaÄŸlık Bakanı Fahrettin Koca da 19 Ocak’ta Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov ile görüşmüş ve ardından sosyal medya hesabında, ‘Kendileri ile Sputnik V aşısı baÅŸta olmak üzere saÄŸlık alanındaki iÅŸ birliklerimizi deÄŸerlendirdik’ ÅŸeklinde paylaşımda bulundu.İNAKTİF AÅžILAR GİBİ 2-8 DERECEDE SAKLANABİLECEKAdenovirüs teknolojisi ile geliÅŸtirilen Sputnik V’in, ikinci ara veri deÄŸerlendirmesinde yüzde 91.4’ün üzerinde etkinlik açıklanırken aşının 76 kiÅŸiyle yapılan Faz 1 ve 2 araÅŸtırmalarının sonuçları da Eylül ayında The Lancet dergisinde yayımlandı. Sputnik V, ÅŸempanzelerde grip hastalığı yapan bir virüs olan adenovirüsün, genetik olarak koronavirüs proteini ile desteklenerek insana veriliyor ve hastalığa karşı bağışıklık saÄŸlıyor. Bu teknoloji yıllardır Ebola, Zika gibi viral hastalıklara karşı deneniyor ve zaten bu yüzden uzun süredir Faz 3 aÅŸamasında olduÄŸu ifade ediliyor. Aşıların içindeki mikroorganizmalar canlı olmakla birlikte, güçsüzleÅŸtirildikleri için insanlarda hastalık yapmıyor. Sadece bağışıklık sistemini uyararak vücudu virüsle savaÅŸması için ‘eÄŸitiyor’. İngiliz Oxford’un geliÅŸtirdiÄŸi Astra Zeneca aşısı da aynı teknolojiye dayanan bir aşı. Adenovirüs (viral vektör) aşılarının en avantajlı yanı ise tıpkı inaktif aşılar gibi 2 ila 8 derece arasındaki ısıda, yani rutin olarak kullanılan aşı dolaplarında saklanabiliyor olması. – İstanbul
Bir önceki yazımız olan Göz sağlığı ile ilgili doğru bilinen yanlışlar başlıklı makalemizde Bayrampaşa, Haber ve Sağlık hakkında bilgiler verilmektedir.