Neden koronavirüs aşısı olunmalı? İşte çarpıcı 10 madde

Yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı geliÅŸtirilen aşılar, dünyada 1,76 milyon kiÅŸinin hayatını kaybetmesine yol açan pandemiyi durdurmak için hayati bir önem taşıyor. Yüzde 90-95 etkinlik gösterdiÄŸi açıklanan, Pfizer/BioNtech, Moderna, SinoVac ve Sputnik V aşılarıyla ABD, Çin, Almanya, Ä°ngiltere, Kanada, Ä°srail, Bahreyn ve Rusya’da ÅŸimdiye kadar 3,5 buçuk milyon kiÅŸinin aşıladığı tahmin ediyor. Türkiye’nin Çinli ilaç firması SinoVac’tan aldığı 50 milyon doz aşının ilk partisi ise bu gece yola çıkıyor.Bilim insanları toplumda aşıyla sürü bağışıklığının saÄŸlanması için nüfusun en az yüzde 60-70’nin aşılanması gerektiÄŸini açıkladı. Yani, Türkiye’de en az 50 milyon, dünyada ise 4,5 milyar kiÅŸinin aşı olması gerekiyor. Bu nedenle, insanların kendilerini ve sevdiklerini koruması, ekonomik kayıpların en aza indirilmesi ve toplumsal refahın saÄŸlanması için aşı olmak bir tercihten ziyade insani bir görev.Ä°ÅŸte koronavirüs aşısı olmak için 10 neden: 1- AÅžILAR GÃœVENLÄ°DÄ°R Yeni tip koronavirüse karşı geliÅŸtirilen aşılar, ÅŸimdiye kadar tarih boyunca geliÅŸtirilen diÄŸer tüm aşılardan daha yüksek bir teknolojiye ve bilgi birikimine dayanıyor ve hepsi içinde en güvenli olanları. Ayrıca klinik deneyler, çeÅŸitli yaÅŸ ve etnik grupları içeren 10 binlerce kiÅŸi üzerinde yapılıyor ve sonuçlar aşıların sadece hafif yan etkilere sahip olduÄŸunu gösteriyor. Uzmanlar yüzde 90-95 arasındaki etkinlik oranları bildiren Pfizer/BioNtech, Moderna ve Sinovac aşısının, daha önce çeÅŸitli hastalıklar için geliÅŸtirilen aşılardan çok yüksek olduÄŸunu ifade ediyor. Bu durum, aşılanan her 10 kiÅŸiden en az 9’unun hastalanmayacağı anlamına geliyor. 2- AÅžI YAPTIRMAYI TERCÄ°H ETMEK, YAÅžAMI YA DA ÖLÃœMÃœ SEÇMEK DEMEK Kovid-19’un da dahil olduÄŸu aşıyla önlenebilen tüm hastalıklar risk taşıyor. ‘0ur World in Data’nın verilerine göre 1990 ile 2017 yılları arasında tüm dünyada aşıyla önlenebilir hastalıklar nedeniyle yaklaşık 1,5 kiÅŸi hayatını kaybetti. Bu hastalıklar arasında tüberküloz, kızamık, hepatit B, hemofilus influenza tip B, tetanoz, meningokok menenjit, sarı humma ve difteri yer alıyor. 3- SEVDÄ°KLERÄ°NÄ°ZÄ° KORUMAK İÇİN YAPABÄ°LECEĞİNÄ°Z EN Ä°YÄ° ÅžEY Sizi bir veya iki hafta hasta eden Kovid-19, ebeveynleriniz, çocuklarınız, iÅŸ arkadaÅŸlarınız ve yakın dostlarınız için ölümcül olabilir. Aşı olduÄŸunuzda kendinizi ve ailenizi de korursunuz. Kovid-19 ÅŸu anda aşıyla önlenebilen bir hastalık ve çok geç olmadan aşı yaptırmak, sevdiklerinizi korumak çok güçlü bir neden.Dünyada her yıl milyonlarca yetiÅŸkin aşı ile önlenebilir hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor ya da iÅŸe gidemiyor. Bu da onların çocukları ve/veya yaÅŸlanan ebeveynler de dahil olmak üzere kendilerine bağımlı olanlara bakamamalarına neden oluyor. Kovid-19 için de aynı durum geçerli, sorumluluÄŸunuzda olan kiÅŸilerin geleceÄŸini güvence altına almak için ÅŸu anda en iyi yöntem aşı olmak. 4- ÇOCUKLARIMIZIN GELECEĞİ İÇİN Koronavirüs pandemisi nedeniyle dünyanın her yanında çocukların eÄŸitimi aksadı, öğrencilerin arasındaki fırsat eÅŸitsizlikleri salgını sürecinde daha da görünür oldu. BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres koronavirüs sebebiyle yaklaşık 1 milyar öğrencinin okula devam edemediÄŸini belirterek,’ modern tarihte eÄŸitime vurulan en büyük darbe’ olduÄŸunu söyledi.Öte yandan, bu durum Türkiye’nin ve dünyanın geleceÄŸinden bir neredeyse bir yılı çaldı. Bu nedenle eÄŸitimdeki kayıpların toparlanması ve çocuklara güvenliÄŸi bir gelecek bırakmak için aşı yaptırmak çok kritik bir öneme sahip. 5- AÅžIYLA ÖNLENEBÄ°LÄ°R HASTALIKLAR HEM BÄ°REYLER HEM DE TOPLUM İÇİN OLDUKÇA MALÄ°YETLÄ° Yeni tip koronavirüs pandemisi nedeniyle baÅŸta turizm, yeme-içme, havayolu ve seyahat sektörlerinde olmak üzere büyük ekonomik kayıplar yaÅŸandı ve dünya genelinde milyonlarca kiÅŸi iÅŸini iÅŸini kaybetti. BirleÅŸmiÅŸ Milletler’in (BM) yayımladığı bir raporda, 2020 ve 2021 yıllarında koronavirüs pandemisi nedeniyle tüm dünyada yaklaşık 8,5 trilyon dolar üretim kaybı yaÅŸanacağı önceki dört yılın neredeyse tüm üretim kazanımlarının ortadan kalkacağı kaydedildi. Dünyadaki ekonomik toparlanın saÄŸlanmasının ÅŸu an için tek yolu ise Kovid-19’a karşı geliÅŸtirilen aşılarla dünyadaki sürü bağışıklığının saÄŸlanabilmesi. 6-Ä°NSANLIK TARÄ°HÄ°NÄ°N EN ÖNEMLÄ° BULUÅžU Ä°nsanlık binlerce yıl boyunca salgın hastalıklar nedeniyle önemli kayıplar yaÅŸadı. Aşıların bulunması ile refah seviyesi yükseldi ve bilimde önemli bir yol aldı. Henüz aşının olmadığı dönemlerde, 1346-1352’de Avrupa nüfusunun dörtte biri veba salgını nedeniyle öldü. 1618 yılında 20 milyon olan Meksika’daki Ä°nka nüfusu çiçek hastalığı nedeni ile 1,6 milyona düştü. Hawai’de ise nüfus tifo yüzünden 1779’da 500 binden 84 bine düştü. 1918 ile 1920 arasında yaÅŸanan küresel Ä°spanyol salgını ise iki yıl içinde o sırada 2 milyardan az olan dünya nüfusunun üçte birini hasta etmiÅŸ ve 20 ile 50 milyon kiÅŸinin ölümüne yol açtı. En düşük tahminler bile doÄŸru olsa, Ä°spanyol gribi aynı dönemde devam eden Birinci Dünya Savaşı’ndan daha çok daha fazla can aldı. Koronavirüs pandemisi nedeniyle ise ÅŸimdiye kadar 80 milyonu aÅŸkın kiÅŸi enfekte oldu ve 1,76 milyonu aÅŸkın kiÅŸi hayatını kaybetti. Vaka ve ölü sayısı her geçen dakika devam ederken, salgının durdurulmasındaki en etkin yol kitlesel aşılama. 7 -AÅžI SAYESÄ°NDE KOVÄ°D-19’A KARÅžI UZUN BÄ°R SÃœRE KORUNURSUNUZ Yeni tip koronavirüse karşı geliÅŸtirilen aşıların ÅŸu anda en kötü ihtimalle 6-12 ay boyunca Kovid-19’a karşı koruma saÄŸlayacağı öngörülüyor. Bu koruma süresi ise dünyada gelecek milyonlarca ölümün engellemesi, saÄŸlık hizmetlerinin rahatlaması ve hastalığa harcanan ekonomik kaynağın korunması için yeterli bir süre. BioNTech’in CEO’su UÄŸur Åžahin, üç hafta arayla iki enjeksiyonla uygulanan aşıyı alanların en az bir yıl koronavirüse karşı bağışıklık kazanacağını umduÄŸunu açıkladı. ‘Åžu ana kadar sadece koronavirüse karşı kazanılan bağışıklığın süresine iliÅŸkin dolaylı ipuçlarımız var. Kovid-19 hastaları üzerinde yapılan araÅŸtırmalar, güçlü bir T hücresi bağışıklık tepkisine sahip olanların altı ay sonra hala bu güce sahip olduÄŸunu göstermiÅŸtir. Yani, en az bir yıl güvende olabileceÄŸimizi düşünüyorum. Ancak Kovid-19 aşılarının her yıl ‘yenilenmesi gerekebileceÄŸini göz ardı edemeyiz’ ifadelerini kullanan Åžahin’in açıklamaları, insanların belirli aralıklarla tekrarlayan bir süreçte aşı olacağını düşündürüyor. 8- GENÇ VE SAÄžLIKLI Ä°NSANLAR DA KOVÄ°D-19 NEDENÄ°YLE AÄžIR HASTALANABÄ°LÄ°R VEYA YAÅžAMINI YÄ°TÄ°REBÄ°LÄ°R Koronavirüs pandemisi yaÅŸlılar ve kronik hastalar için daha büyük bir risk oluÅŸturuyor ama genç ve saÄŸlıklı insanların da Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybettiÄŸi vakaların örnekleri hem Türkiye’de hem de diÄŸer ülkelerde mevcut. Ayrıca, gençler hastalığı hafif semptomlarla geçirseler ya da asemptomatik olsalar bile koronavirüsü etrafındaki insanlara yayarak savunmasız durumdaki insanlar için büyük bir tehlike oluÅŸturuyorlar. Bununla birlikte, uzun Kovid olarak bilinen ve hastalık semptomlarının en az 6 hafta sürdüğü durum gençleri daha fazla etkiliyor. Uzun Kovid ise, geçmeyen yorgunluk, beyin sisi, kalp ritmi bozukluÄŸu ve hatta felce varan problemlere yol aÅŸarak hayat kalitesini ve yaÅŸamını tehdit ediyor. Bu nedenle gençlerin de yaÅŸlılar kadar aşı olması toplumdaki sürü bağışıklığının saÄŸlanması için oldukça önemli. 9- NE KADAR ÇOK Ä°NSAN AÅžI YAPTIRIRSA BAÅžARI O KADAR BÃœYÃœK OLUR Bilim insanları daha önce birçok kez yaptığı çalışmayla, bir toplumdaki ne kadar fazla insan aşı olursa, salgının da aynı hızla bitebileceÄŸini ortaya koydu. AraÅŸtırmacılar, hastalığa karşı sürü bağışıklığı geliÅŸtirmek için nüfusun yüzde 60-70’inin aşılanması gerektiÄŸini belirtiyor. Bu da Türkiye’de en az 50 milyon insanın, dünyada ise 4 buçuk milyar kiÅŸinin aşılanması demek. 10- ‘DOÄžAL’ ENFEKSÄ°YON, DAHA Ä°YÄ° BAÄžIÅžIKLIK SAÄžLAMAK YERÄ°NE ÖLDÃœREBÄ°LÄ°R SaÄŸlıklı yiyecekler yemek, egzersiz yapmak ve rutin saÄŸlık kontrolleri yaptırmak gibi aşılar da insanları saÄŸlıklı tutmada hayati bir rol oynar. Aşılar, mevcut en uygun ve en güvenli önleyici bakım önlemlerinden biridir. Bilim insanları, koronavirüse yakalanmanın ikinci bir enfeksiyona karşı ne düzeyde bir koruma saÄŸladığını ÅŸu an için bilmiyor, ama aşıların onu yaptıran her 9 kiÅŸiden 10 kiÅŸiyi koruyacağı net bir durum. Öte yandan, Kovid-19’u ÅŸansa bırakmak hem geçiren kiÅŸi hem de çevresindeki insanlar için ölümcül olabilir.

Bir önceki yazımız olan Hollanda'da hızla artan artan koronavirüs vakaları nedeniyle askerler göreve çağrıldı başlıklı makalemizde Hastane, hastaneler ve Hollanda hakkında bilgiler verilmektedir.